DERSIM MAMIKIYE

PKK, 1975-80 döneminde Dersim’deki gruplardan yalnızca biriydi. Arta kalan örgütlerin pek çoğunun faaliyeti 12 Eylül 1980 darbesiyle birlikte kesintiye uğradı. Bu kesinti dönemindedir ki Dersim’de PKK güçlendi. 1985’te PKK eylemleri bahane edilerek oluşturulan “Koruculuk“ sistemi Dersim’de rağbet görmedi. 1987’de “asayişi sağlamak“ gerekçesiyle Olağanüstü Hal Bölge Valiliği (OHAL) kuruldu. 12 Eylül'le birlikte ilan edilen sıkıyönetim bu tarihten sonra “Olağanüstü Hal“ adı altında sürdü.OHAL’in ilk işlerinden biri köy boşaltmaktı. Bu uygulama ilk olarak İç Dersim’de (“Tunceli“) başlatıldı. Abdülmelik Fırat, bu konuda şunları yazmaktadır:"14 Şubat 1987 tarihinde, 6831 Sayılı Orman Kanunu’na dayanılarak, Tunceli iline bağlı 234 köyde yaşayan 50 bin kişinin Mersin, Antalya, İzmir ve Muğla’ya yerleştirilmesine karar verildi. Tunceli’den sonra, Erzincan’da da 275 köye göç tebligatı yapıldı". (Bkz. Ferzende Kaya, Mezopotamya Sürgünü Abdülmelik Fırat’ın Yaşam Öyküsü, Birinci Baskı, 2005, s. 219-220). Köy boşaltma uygulamaları 1988’den 1996’ya kadar OHAL yasası çerçevesinde "güvenlik" gerekçesiyle yapılmıştır. Fırat’ın ifadesine göre, sadece "Tunceli"deki ilk uygulamaları "Orman Kanunu"na dayandırılmıştır.PKK, 1991/2’de Dersim’e yığınak yapmaya başladı. Dr. Baran’ın "Dersim Eyalet Komutanı" sıfatıyla tahminen 1000-1500 kadar “gerilla” ile birlikte Dersim’e yollanması bu tarihlere rastlar. Dersim’e yollanan bu kuvvetin yol boyunda saldırıya uğradığı ve Dr. Baran’ın bu saldırılar nedeniyle bunu bilen tek kişi olan Öcalan’dan ciddi şekilde kuşkulandığı söylenmektedir.Dr. Baran’ın Dersim komutanlığı döneminde PKK’nın Dersim’deki etkisi ve baskısı arttı. Halk, TSK ve PKK’nın çifte baskısı altında adeta bunaldı. PKK, diasporadaki Dersimliler'i de rahat bırakmadı. Desmala Sure’de ifadesini bulan Dersimi düşüncenin gelişmesini baskı ve tehditle engellemeye çabaladı. Örneğin, 1992 sonlarında Avrupa'da "Dersim Kültür Şenliği" adıyla toplam sekiz merkezde düzenlenmesi kararlaştırılan etkinlikler PKK'nın düzenleyicileri ve katılacak sanatçıları tehdit etmesi üzerine yapılamadı. PKK’nın bu yasakçı ve baskıcı tutumu Desmala Sure tarafından Kasım-Aralık 1992 tarihli bir bildiri ile protesto edildi. 1991-94 yılları arasında bir dizi siyasi cinayet işlendi. Tekoşin geleneğinden Kamer Özkan’ın ve 6 TDKP taraftarının katledilmesi de bu döneme rastlar (14 Ekim 1993). Desmala Sure’nin "Dersim’de Neler Oluyor?" başlıklı açıklamasında bu olaylar üzerine ayrıntılı bir PKK analizi yapılıyor, Ovacık, Hozat, Pülümür ve Mameki merkezlerinde binlerce Dersimli’nin katıldığı PKK karşıtı gösteriler desteklenerek, TSK-PKK çatışmasında taraf olmanın yanlışlığına işaret ediliyordu. Adı geçen bildiride PKK’ya verdiği ilkesiz destek nedeniyle Türk solunun tutumu da protesto ediliyor, tavrını gözden geçirmesi için çağrı yapılıyordu. Öcalan’ın talimatlarına uyduğu sürece Dersim’de ciddi sorunlara sebep olan Dr. Baran, Öcalan’ı rahatsız edecek derecede sivrilince PKK tarafından katledildi (1994). O’nun öldürülmesinde bağımsız davranmaya eğilim gösterip kontrolden çıktığı veya çıkabileceği endişeleri rol oynamış görünüyor. 1994 sonrasında PKK varlığı ve eylemleri bahane edilerek Dersim’de ormanlar ateşe verildi, 420 köyünden 287’si boşaltıldı. Yüzlerce köyün yakılıp yıkıldığı bu dönemde binlerce insan göçe zorlandı. Bazı kaynaklara göre İç Dersim nüfusu 1994-97 arasındaki üç yıl zarfında %53 azalmıştır. Yalnızca 1994’teki askeri operasyonlar sırasında halktan 16 kişi kayıplara karışmıştır. Bu insanların akıbeti hâlâ bilinmiyor, araştırılmasına dahi izin verilmiyor.1998’deki ateşkesi izleyen beş yıllık aralıkta bu kez barajlar projesi gündeme girdi. Yapımı hâlâ süren bu barajlar Dersim coğrafyasını dağıtmanın ve Dersimli’yi göçe zorlamanın yeni bir bahanesidir.